Instalacje fotowoltaiczne realizowane po 1 kwietnia 2022r. są rozliczane wg nowych przepisów, jak zmieni się opłacalność fotowoltaiki?

Omawiane zmiany dotyczącą instalacji fotowoltaicznych o mocy do 50kWp czyli tzw. mikroinstalacji przez Prosumentów. Wśród prosumentów można wyróżnić także firmy, wspólnoty mieszkaniowe, gospodarstwa rolne oraz sektor finansów publicznych, ponieważ nie tylko osoby fizyczne mogą być prosumentami. 

Jak wyglądał system rozliczeń do 1 kwietnia (system opustów)?

W pierwszej kolejności energia produkowana przez instalację fotowoltaiczną jest zużywana na własne potrzeby a niewykorzystana energia trafia do sieci, z możliwością odbioru 80% energii w okresie 365 dni. Dla instalacji poniżej 10kWp 80% energii oddanej do sieci można było odebrać i 70% nadwyżki dla instalacji od 10 do 50kWp. 

Zatem przyjmując stawkę za kWh 0,80zł z każdej kWh oddanej do sieci, patrząc “obrazowo” do Prosumenta wracało 0,64kWh, a dla instalacji powyżej 10kWp było to 0,56 kWh, co stanowi odpowiednio 80% i 70% ceny energii wraz z przesyłem. Opłaty stałe i abonamentowe nie były bilansowane. Możliwość rozliczania w systemie opustów to maksymalnie 15 lat od uruchomienia i dotyczy osób, które złożyły zgłoszenie mikroinstalacji do OSD przed 1 kwietnia 2022r. z możliwością przejścia na nowy system w przypadku uznania za korzystniejszy. 

Sposób rozliczeń instalacji fotowoltaicznych od 1 kwietnia (net-biling), najważniejsze informacje: 

W pierwszej kolejności prąd produkowany przez instalację fotowoltaiczną jest zużywana na własne potrzeby a niewykorzystana nadwyżka trafia do sieci – czyli tutaj nic się nie zmienia, natomiast nadwyżka energii, która trafia do sieci jest rozliczana wg cen rynkowych (będą 3 etapy). Na wykorzystanie nadwyżki Prosument ma 12 miesięcy. Jeżeli to nie nastąpi to dopiero wówczas ewentualna nadpłata jest zwracana, jednak jej wysokość nie może przekroczyć 20% wartości energii elektrycznej wprowadzonej przez Prosumenta do sieci w miesiącu którego dotyczy zwrot tej nadpłaty. W tym celu utworzony będzie w depozyt prosumencki. 

Wartość depozytu prosumenckiego będzie ustalana na koniec miesiąca i przyporządkowywania do konta w kolejnym miesiącu kalendarzowym. 

Trzy etapy wprowadzania:

Nowy system rozliczeń dla Prosumentów ma być wprowadzany stopniowo, w trzech etapach, z których każdy będzie istotnie wpływał na szczegółowe zasady rozliczania i opłacalność całej inwestycji. Harmonogram wygląda następująco:

• od 1 kwietnia do 30 czerwca 2022 r. wszyscy prosumenci, także ci przyłączeni do sieci po 1 kwietnia 2022 r. będą rozliczani według starego systemu Net-meteringu;
• od 1 lipca 2022 r. do 30 czerwca 2024 r. ceny za nadwyżki prądu przekazane do sieci w ramach Net-billingu będą obliczane jako średnia z poprzedniego miesiąca na giełdowym Rynku Dnia Następnego;
• od 1 lipca 2024 r. ceny za energię przekazywaną do sieci w ramach Net-billingu będą wyznaczane w oparciu o ceny godzinowe na Rynku Dnia Następnego.

Pierwszy, krótkotrwały etap, wprowadzono ze względów organizacyjnych. To czas na uporządkowanie systemu rozliczeń z prosumentami przez przedsiębiorstwa energetyczne.Natomiast drugi to faktyczne wejście w życie nowego systemu. 

Etap trzeci będzie oznaczał tak naprawdę bardzo dużą zmianę, gdyż ceny energii w ciągu doby zmieniają się znacznie szybciej niż ich średnia wartość z miesiąca na miesiąc. Różnica stawek pomiędzy godzinami bywa nawet dwukrotna. Maksymalna wartość już obecnie potrafi przekraczać 1800 zł/MWh.

Po ile będzie można sprzedawać energię z fotowoltaiki?

Cena jest ustalana wg cen giełdowych, dla przykładu w lutym 2021 r. giełdowa cena energii wynosiła ok. 0,26 zł/kWh zaś w lutym 2022 r. było to już ok. 0,52 zł/kWh, czyli poziom zbliżony już do tego co można było uzyskać w systemie opustów. 

Poniżej przykłady godzinowych giełdowych cen prądu z grudnia 2021 oraz marca, kwietnia 2022r., z analizy słupków wynika, że mając odpowiednio skonfigurowany magazyn energii przy rozliczeniu godzinowym możliwe będzie np. sprzedawać energię do sieci wtedy gdy jest najdroższa, jest to dodatkowa zaleta posiadania magazynu energii. 

Wykres: rynkowe godzinowe ceny prądu w Polsce, źródło: PSE, opracowanie SOLSUM.

Wykres: rynkowe godzinowe ceny prądu w Polsce, źródło: PSE, opracowanie SOLSUM.

Wykres: rynkowe godzinowe ceny prądu w Polsce, źródło: PSE, opracowanie SOLSUM.

Bilansowanie międzyfazowe od 1 kwietnia 2022r. na korzystniejszych zasadach

Dodatkowo dotychczas zapisany w ustawie o OZE (czyli przed 1 kwietnia 2022) sposób bilansowania międzyfazowego był realizowany przez zakłady energetyczne niekorzystną dla prosumentów metodą algebraiczną. Nowe prawo od 1 kwietnia 2022r. zakłada zmianę sposobu bilansowania na metodę (wektorową dla każdej godziny) wyraźnie korzystniejszą dla prosumentów co również ma wpływ na opłacalność instalacji.  

Zatem aktualnie będą głównie powstawać 2 typy instalacji fotowoltaicznych:

1. Fotowoltaika tak jak dotychczas bez magazynowania energii
2. Fotowoltaika w połączeniu z systemem magazynowania energii i/lub ciepła

Fotowoltaika po zmianach nadal atrakcyjna?

Tutaj nic się nie zmienia, fotowoltaika przy stale rosnących cenach prądu to sposób na znaczące oszczędności (średnio o 70-80%), produkcję zielonej energii a także jest często jako inwestycja przy obecnej inflacji i oprocentowaniu lokat, stopa zwrotu z fotowoltaiki jest znacznie wyższa. 

Dofinansowania fotowoltaiki i magazynów energii:

Do dyspozycji mamy dotację Mój Prąd w wysokości 4000 zł na fotowoltaikę oraz 7500 zł na magazyn energii, ulgę termomodernizacyjną do 32% oraz Eko Pożyczkę SOLSUM, dzięki czemu możemy płacić ratę za fotowoltaikę niższą niż rata za prąd a po kilku latach instalacja jest w pełni spłacona.

Gwarancją wydajności wysokiej jakości modułów to nawet powyżej 87% po 30 latach eksploatacji.   

Szacowany okres zwrotu fotowoltaiki. Źródło: NFOSIGW. 

Więcej o programie dotacji Mój Prąd: kliknij tutaj

Fotowoltaika i magazyny energii SOLSUM:

Z uwagi na coraz szybszy rozwój technologii magazynowania energii dostępne dziś rozwiązania  pozwalają uniezależnić się nawet w 100% od dostaw energii z sieci publicznej oraz na wiele dłuższą eksploatację (ponad 20 lat) niż poprzednie generacje ogniw. 

Główne korzyści z nowoczesnych magazynów energii połączonych z  instalacjami fotowoltaicznymi:

• niezależność i bezpieczeństwo energetyczne
• wysoka wydajność
• brak przestojów i wymian
• bardzo duża ilość cykli
• duża tolerancja na temperatury
• możliwość pozostawania przy częściowym naładowaniu
• bardzo wysoka sprawność
• możliwość cyklicznego głębokiego rozładowania bez utraty parametrów
• minimalna degradacja w czasie
• możliwość rozbudowy systemu w długim czasie
• bezpieczeństwo
• bezpieczny skład chemiczny
• niepalne, nie eksplodujące, nie korodujące
• nie zawierające niebezpiecznych i toksycznych komponentów
• niski koszt PLN/Wh wykorzystywanej energii
• porównywalne koszty do kwasowo-ołowiowych
• brak konieczności dokonywania przeglądów okresowych
• brak konieczności ręcznego sterowania lub obsługi
• duża elastyczność działania i dostosowania do własnych potrzeb np. o różnych porach roku lub w przypadku zapewnienia zasilania gwarantowanego na wypadek możliwej awarii sieci (wichury) 
• możliwość sprzedaży/zakupu energii do/z sieci o określonych porach/taryfach po korzystnych stawkach 
• możliwość elastycznej konfiguracji magazynu np. pozostawiają część energii  do codziennego wykorzystania a część do zasilania jako UPS do wykorzystania w czasie zaniku napięcia.

Większa niezależność od:

• paliw kopalnych
• wzrostów cen energii
• dostaw energii elektrycznej
• wyrównywanie obciążeń szczytowych „Peak Load Shaving”
• zastosowanie systemu zasobników do redukcji obciążeń szczytowych. Pozwala ono uniknąć kosztów wynikających z wysokich cen usług, (ma to szczególne znacznie dla klientów firmowych i przemysłowych)
• zwiększenie zużycia energii fotowoltaicznej na potrzeby własne

Grafika: Przykładowy dzienny przepływ produkcji i zużycia energii w przypadku domowej instalacji fotowoltaicznej z magazynem energii, opracowanie SOLSUM

Czyli wersja z magazynem energii sprawdzi się na pewno u osób, które chcą dodatkowo oszczędzać na zwiększeniu autokonsumpcji, nie bez znaczenia jest też możliwość zasilania domowych odbiorników w razie awarii sieci, jako czysta i tania alternatywa do popularnego agregatu prądotwórczego.

Przy obecnej cenie oleju napędowego i chęci dbania o środowisko (spaliny + hałas) w porównaniu do agregatu prądotwórczego magazyn energii to system w pełni automatyczny umożliwiający pełną kontrolę za pomocą smartfona o żywotności 15-20 lat. 

Podsumowując, czy fotowoltaika po 1 kwietnia 2022r. jest nadal opłacalna?

Rozliczanie się w systemie Net-billingu właściwie nie wymaga dodatkowego wysiłku ze strony właściciela instalacji fotowoltaicznej, rozliczenie obsługuje dostawca energii. 

Na początku prac nad zmianą przepisów dla Prosumentów nowy system wyglądał rozliczeń rzeczywiście mniej zachęcająco, aktualnie żyjemy jednak w innej rzeczywistości, gdzie ceny rynkowe energii są znacznie wyższe: w lutym 2021 r. giełdowa cena energii wynosiła ok. 0,26 zł/kWh zaś w lutym 2022 r. było to już ok. 0,52 zł/kWh, czyli już prawie zbliżona do stawki jaka była w systemie opustów a dodatkowo mamy opcję sprzedaży energii nawet po wyższych stawkach godzinowych oraz uruchomiony program dotacji sprawia, że opłacalność jest bardzo podobna jak przed 1 kwietnia 2022r. czyli średnio ok. 6 lat (w przypadku instalacji fotowoltaicznej bez magazynu energii) dla instalacji domowych o mocy do 10kWp.

W przypadku firm okres zwrotu jest jeszcze krótszy ze względu na to, że firmy w większości mają wyższe taryfy i koszt zakupu fotowoltaiki w przeliczeniu na kWp jest niższy ze względu na większą moc instalacji i zapotrzebowanie na prąd. 

Tak więc pierwsze, pesymistyczne szacunki, długiego okresu zwrotu po wprowadzeniu nowego systemu rozliczeń stały się nieaktualne. Jak na razie wygląda na to, że Net-billing (po 1 kwietnia 2022r.) okaże się tylko nieco mniej korzystny od systemu opustów (przed 1 kwietnia 2022), lecz różnica nie będzie aż tak znacząca a przy rozliczeniu godzinowym i odpowiednio dobranym i skonfigurowanym magazynie energii (elektrycznej lub cieplnej) może być równie lub bardziej opłacalny niż system opustów zapewniając oprócz oszczędności znacznie większą niezależność energetyczną. 

Warto też zwrócić uwagę na to, że instalacja fotowoltaiczna bez magazynu energii przy obecnych przepisach zwraca się w około 6 lat, magazyn energii mimo wszystko jednak wydłuży ten okres zwrotu o ok. 2-4 lata. 

Poradnik dla inwestora: na co zwrócić uwagę, przy wyborze systemu magazynowania energii: kliknij tutaj

Fotowoltaika + pompa ciepła to idealne połączenie (czyste i tanie w eksploatacji) sprawdzi się jako alternatywa dla ogrzewania gazowego. 

Przykłady realizacji domowych magazynów energii:

Zdj. domowy magazyn energii o pojemności 16kWh

SOLSUM to nie tylko fotowoltaika i magazyny energii, od 10 lat tworzymy kompleksowe rozwiązania do produkcji energii w oparciu w odnawialne źródła energii. W naszej ofercie znajdują się również carporty fotowoltaiczne, pompy ciepła, stacje ładowania samochodów elektrycznych

Carporty/wiaty fotowoltaiczne, zadaszenie podjazdów, tarasów w ofercie Solsum: kliknij tutaj po więcej informacji: 

Przykłady realizacji:

Laboratorium fotowoltaiczne: w 2020r. uruchomiliśmy własne laboratorium do badania modułów PV, jest to jedno z najnowocześniejszych tego typu laboratoriów fotowoltaicznych w Europie, co pozwala weryfikować jakość zarówno naszych produktów jak i przyjmujemy i realizujemy zlecenia na badania modułów z zewnątrz np. przed budową farm fotowoltaicznych oraz w trakcie eksploatacji aby zweryfikować rzeczywiste parametry modułów oraz ewentualne uszkodzenia. Więcej informacji w linku:

Poniżej przykład badania modułów fotowoltaicznych (test EL) wykonane w laboratorium SOLSUM pozwalający niejako “prześwietlić” moduły.

Moduł tej samej mocy według karty katalogowej, widać zastosowanie różnej jakości i klasy ogniw, zmierzona moc według standardu pomiarowego STC pomiędzy tymi modułami różni się aż 33Wp (dolny moduł ma o 33Wp więcej mocy).